هنگام تولد، مغز نوزاد فقط 25 درصد از مغز یک بزرگسال است. به شکلی باورنکردنی با گذشت سه سال از سن کودک، مغز او به 90 درصد مغز بزرگسال می‌رسد. در دوران نوزادی و اوایل کودکی، کودکان تجربیات جدیدی را به دست می‌آورند که رشد مغزی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سال‌های اول زندگی کودک به والدین فرصت و مسئولیتی شگفت‌انگیز برای شکل دادن به رشد کودک خود و ایجاد عادات سالم در او می‌دهد. در این میان لازم است بدانید نیازهای هر کودک برای رشد شامل چه نیازهایی می‌شوند. بنابراین، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
رشد خوب و سلامت کودکان یکی از خواسته‌های اصلی تمام والدین است و برای این هدف نیازی نیست شما یک کارشناس رشد کودک باشید تا شرایط یک شروع عالی در زندگی را برای کودکتان فراهم کنید. بلکه طبق نظر کارشناسان، عشق، توجه و مراقبت‌های ابتدایی و اولیه همان چیزهایی است که کودکتان واقعاً نیاز دارد و می‌خواهد.
نیاز کودک به تعامل و ارتباط
یکی از نیازهای هر کودک برای رشد، تعامل است. مغز کودک بر اساس تجربیات اولیه در خانه رشد می‌کند. هرچقدر کودک، تعاملات بیشتری داشته باشد رشد سالم‌تری نیز خواهد داشت اما در این زمینه والدین چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
- به نیازهای فرزندتان به سرعت پاسخ دهید.
- با صدایی نرم و آرام با او صحبت کنید.
- با فرزندتان بازی کنید.
- با کودک، گفتگو کنید.
- در کنار فرزندتان حضور داشته باشید.
نیاز به محبت جسمی و نوازش
محبت جسمی، یکی از نیازهای اساسی کودکان و از نیازهای هر کودک برای رشد است. محبت جسمی به کودک، عشق شما را نسبت به فرزندتان نشان می‌دهد که باعث می‌شود رابطه‌ای مثبت با او شکل دهید و در نتیجه رشد عاطفی کودک تقویت شود. در این زمینه کارهای زیر را انجام دهید.
- به نشانه‌های نوزاد خود پاسخگو باشید.
- نوزادتان را ماساژ دهید.
- وقتی به کودکتان غذا می‌دهید او را در آغوش بگیرید.
- نوزادتان را در آغوش خود تکان دهید و به چشم‌هایش نگاه کنید.
- وقتی با او بازی می‌کنید یا برایش کتاب می‌خوانید فرزندتان را بر روی پاهایتان قرار دهید.
- کودکتان را خیلی زیاد در آغوش بگیرید.
رابطه باثبات داشتن با کودک
رابطه باثبات یکی از نیازهای عاطفی کودکان است. کودکانی که حداقل با یک مراقب، رابطه‌ای باثبات دارند سرعت بیشتری در یادگیری دارند، احساس بهتری نسبت به خود دارند و راحت‌تر با همسالانشان دوست می‌شوند. در این مورد چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
- در موقعیت‌های استرس‌زا فرزندتان را در آغوش بگیرید برای مثال هنگام مراجعه به پزشک.
- حضوری باثبات و همراه با عشق در کنار فرزندتان داشته باشید.
- محیطی را ایجاد کنید که به فرزندتان اجازه کاوش می‌دهد اما برای راهنمایی کودک و مراقبت از او، محدودیت‌هایی را تعیین کنید.
- هنگام تعامل با کودک، قابل پیش‌بینی، حمایت‌کننده و آرام باشید.
خانه‌ای امن و سالم
در روش تربیت فرزندان در سنین مختلف، ایجاد یک محیط امن و سالم در خانه ضروری است و به شما امکان می‌دهد رشد کودک خود را با حداقل خطر به حداکثر برسانید. در این زمینه چه کارهایی را می‌توانید انجام دهید؟
- از وسایل محافظت از کودک در خانه استفاده کنید.
- از صندلی‌های اتومبیل متناسب با سن استفاده کنید.
- از خطرات مسمومیت با سرب که معمولا از طریق ابزارهای نقاشی اتفاق می‌افتند پیشگیری کنید.
- به فرزند خود غذاهای سالم و مغزی بدهید و از دادن غذاهای پرچرب به کودک پرهیز کنید.
- ویزیت مرتب با پزشک و دندان‌پزشک کودک را فراموش نکنید.
- اطمینان حاصل کنید که فرزندتان واکسن‌هایش را دریافت می‌کند.
- بازی و ورزش در فضای باز را تشویق کنید.
بالا بردن عزت نفس کودک
عزت نفس و احساس خودارزشمندی یکی از نیازهای روانی کودکان و اساس رشد سالم در کودکی است. والدین در این زمینه چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
- از همان لحظه تولد، ویژگی‌های منحصر به فرد فرزندتان را تشخیص دهید و آن‌ها را تحسین کنید.
- هویت فرزندتان را بشناسید و برای آن ارزش قائل شوید.
- فرزندتان را تشویق کنید که احساسات و افکار خود را ابراز کند.
- کودک را با بازخورد مثبت تشویق کنید.
- به فرزند خود احترام بگذارید و احترام گذاشتن به خود و دیگران را به او یاد بدهید.
مراقبت باکیفیت از کودک
از آنجایی که مهدکودک اولین محیط یادگیری برای کودک است کیفیت آن می‌تواند برای رشد کودک اهمیت زیادی داشته باشد و یکی از نیازهای هر کودک برای رشد است. در زمینه مراقبت از کودکان به صورت مطلوب، لازم است چه کارهایی انجام دهید؟
- در انتخاب بهترین مهدکودک یا پرستار بچه نقش فعالی داشته باشید.
- برای ارزیابی راحتی فرزندتان در مهدکودک، قبل از ثبت نام او، به مهدکودک مورد نظر خود مراجعه کنید.
- هنگام انتخاب مهدکودک برای فرزندتان این سوالات را از خودتان بپرسید:
- آیا این مهدکودک، محیطی امن و حمایت‌کننده فراهم می‌کند؟
- آیا غذاهای مقوی به کودک می‌دهند؟
- آیا مربیان مهدکودک از تعامل با کودکان لذت می‌برند؟
- نسبت تعداد مراقبان در مهدکودک به تعداد کودکان چقدر است؟
- آیا مربی‌ها با کودکان با احترام صحبت می‌کنند و آن‌ها را تشویق کنند که احساسات و افکار خود را ابراز کنند؟
- آیا مربی‌ها با کودکان بازی می‌کنند؟
- آیا این مهدکودک از مشارکت والدین استقبال می‌کند؟
- آیا کودکان خوشحال به نظر می‌رسند؟
گفتگو
صحبت کردن با کودک و گفتگو با او یکی از نیازهای هر کودک برای رشد است که نه تنها رابطه میان شما و فرزندتان را تقویت می‌کند بلکه باعث می‌شود رشد کلامی کودک تقویت شود. در این زمینه والدین چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
- زود به زود و خیلی زیاد با فرزندتان گفتگو داشته باشید.
- برای فرزندتان و همراه با او آواز بخوانید.
- هنگام صحبت با فرزندتان از واژگان گسترده‌ای استفاده کنید تا او کلمات جدید را یاد بگیرد.
- کودکتان را در گفتگوها شرکت دهید.
- برای فرزندتان با صدای بلند کتاب بخوانید و از او سوال کنید.
بازی
بازی فرصتی برای تخیل و خلاقیت کودکان فراهم می‌کند و موجب رشد سالم مغز می‌شود. والدین در این زمینه چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
- هم‌بازی فرزندتان باشید و با او بازی کنید.
- بازی خلاقانه کودک با وسایل روزمره زندگی را تشویق کنید.
- کودک خود را از طریق بازی بشناسید
توجه به نیازهای ابتدایی کودک
کودک باید از سلامت خوبی برخوردار باشد و انرژی زیادی داشته باشد تا بتواند رشد کند و هر چیزی را درست بیاموزد. شما می‌توانید با تأمین نیازهای اولیه‌اش توسط راه‌های زیر در این رشد به او کمک کنید:
تغذیهٔ کامل: شیر مادر همهٔ مواد مغذی مورد نیاز کودکتان را در شش ماههٔ اول زندگی‌اش فراهم می‌کند و حداقل تا تولد یک سالگی‌اش بخش مهمی از برنامهٔ غذایی او خواهد بود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کودکانی که از سینهٔ مادر تغذیه می‌شوند آمار پایین‌تری در ابتلا به آلرژی‌ها، اسهال، مشکلات تنفسی، چاقی و عفونت گوش دارند و ممکن است ضریب هوشی بالاتری نیز داشته باشند. اما اگر به دلایلی مثل علل پزشکی نمی‌توانید به کودک خود شیر بدهید، خودتان را سرزنش نکنید، زیرا کودکتان می‌تواند با شیر خشک مناسب هم به رشد خوب و کاملی برسد.
خواب مناسب: خواب برای کودکان بسیار لازم است، پس به فرزندتان کمک کنید تا خوب بخوابد. در طول خواب رِم که به بخشی از مراحل خواب می‌گویند که پلک بسته است و حرکات چشم از پشت پلک سریع است، سلول‌های مغز کودکتان اتصالات یا سیناپس‌های مهمی برقرار می‌کنند. همین اتصالات است که یادگیری، حرکت و تفکر را ممکن می‌کند و اینها کلید فهم کودکتان از هر چیزی است که می‌بیند، می‌شنود، می‌چشد و لمس می‌کند.
تعویض به‌موقع پوشک: به خیس یا کثیف بودن پوشک کودکتان دقت کنید و در مورد آن حساس باشید. برخی از ادرار سوختگی‌های پای کودکان وقتی ایجاد می‌شود که پوشکش در زمان لازم عوض نشده است. بهتر است در طول روز زمانی را نیز برای باز گذاشتن کودکتان بدون پوشک در نظر بگیرید تا پاها و نواحی زیر پوشک کمی هوا بخورد.
مراقبت‌های پزشکی: فرزندتان را در سن‌های مشخصی برای مراقبت‌های سلامت کودک نزد یک پزشک اطفال ببرید. اگر هنوز برای کودک خود پزشک مناسبی پیدا نکرده‌اید، بهتر است هرچه زودتر این کار را انجام دهید.
واکسیناسیون: برنامهٔ واکسیناسیون و واکسن‌های کودکان را بشناسید و واکسن‌های ضروری کودکتان را به‌موقع بزنید. همچنین بهتر است دربارهٔ خطرات بالقوهٔ به تأخیر انداختن یا نزدن واکسن‌های کودکان تحقیق کنید و از عوارض شایع و بی‌خطر هر واکسنی نیز مطلع باشید.
راحتی و آرامش: تا جایی که می‌توانید به راحتی و آسایش جسمی کودکتان فوراً رسیدگی کنید. مثلاً نگذارید بیش از حد گرم یا سردش شود یا نیازهای ابتدایی‌اش را تأمین کنید تا او بتواند رشد و نمو بهتری داشته باشد.
تشویق برای تجربه‌های جدید
مهم است که کودکتان را با اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌هایی که خیلی فراتر از توانایی اوست کلافه نکنید، اما کارهایی که کمی برایش سخت باشد نیز تأثیر زیادی در یادگیری مهارت‌های جدید دارد، پس سعی کنید هماهنگی مناسب را در این کار به وجود بیاورید.
به عنوان مثال وقتی انجام فعالیتی برای کودکتان ساده نیست، او مجبور است راه تازه‌ای برای انجام آن پیدا کند. این نوع «حل مسئله» همان چیزی است که مغزهای بزرگ از آن ساخته شده‌اند. برای مثال اگر سعی می‌کند جعبه‌ای را باز کند، در مقابل وسوسهٔ باز کردن آن برای کودک مقاومت کنید. اجازه دهید تا خودش سعی‌اش را بکند. اگر موفق نشد به او نشان دهید که این کار چگونه انجام می‌شود اما بعد دوباره یک جعبهٔ بسته به او بدهید تا خودش دوباره امتحان کند.
دیدگاه خود را بنویسید