بازي هاي آتاري و ميکرو، از نمونه‌ هاي ابتدايي بازي هاي رايانه اي است که بازار اسباب‌ بازي و لوازم سمعي و بصري را به تسخير خو د درآورده‌اند. تصاوير يک بعدي و بهره‌گيري از گرافيک رايانه اي ، ويژگي مهم اين بازي‌هاست.

بازي هاي رايانه اي بيشتر از همه، کودکان و نوجوانان را شيفته خود مي کند. پيشرفت کيفيتي اين بازي ها به فاصله کوتاهي در ايران رواج يافته و بازار اسباب بازي و لوازم صوتي- تصويري را به تسخير خود درآورده است.

استفاده یا عدم استفاده از اسباب بازی ها و سرگرمیهای مدرن

والدین و کارشناسان کودک فکر میکنند همیشه تکنولوژی به کار رفته در اسباب بازی های جدید برای کودکان عواقب ناشناخته ای دارد که شناسایی این عواقب یا بهتر بگوییم مضرات نیازمند گذر زمان است .

در صدر این بازیها بازیهای رایانه قرار دارد که صد البته عواقب و تاثیرات مخرب آن بر سلامت جسمی و روحی کودک بر هیچ کس پوشیده نیست ولی ایا مخالفت چشم بسته با اسباب بازیهای جدید و بروز چاره ساز است .

«میشل رسینک» مدیر گروه تحقیقاتی مهد کودکهای انگلستان علل گرایش کودکان و نوجوانان به این نوع بازی ها را

بدین شکل توضیح میدهد :

میشل می گوید ما می خواهیم کمک کنیم تا اسباب بازی های هوشمند برای بچه ها توسعه یابند. البته ما به ساخت اسباب بازی های هوشمند علاقه چندانی نداریم، بلکه می خواهیم اسباب بازی هایی بسازیم که بچه ها را به فکر کردن وادار کند. ما متوجه شدیم یکی از بهترین روش هایی که به یادگیری کودکان کمک می کند، این است که برای آنها اسباب بازی و ابزار جدیدی فراهم کنیم تا آنها بتوانند فعالیت های خلاقیت آمیز انجام دهند، طراحی کنند و با لوازم و رسانه های جدید اطرافشان، چیزهای نو ایجاد و اختراع کنند.

آنها می توانند درک کنند چیزهایی که در دنیا وجود دارد، واقعاً چطور کار می کنند. آنها با ساخت یک مدار لامپی که مسیر عبور سیمها از باطری به لامپ را میبینند  ، به درک جدیدی می رسند. آنها وقتی می بینند که یک شب پره در اطراف یک لامپ چطور پرپر می زند، متوجه این رفتار می شوند و درک می کنند چه قانونی  حکمفرما است. این امر باعث می شود آنها هم دنیای تکنولوِژیکی و هم دنیای بیولوِژیکی اطرافشان را درک کنند.

  • اثرات مثبت بازي هاي رايانه اي

* يادگيري را آسان و توجه کودکان را جلب مي کند.

* با رايانه هر چند بار که بخواهند، ميتوانند موضوعي را ببينند و مرور کنند.

* برنامه هاي بسيار متنوعي وجود دارندکه به کودکان امکان مي دهد تا نقاشي ها يا داستان هايي را خلق کنند و يا بازي هاي در بازار موجود است که کودکان را به تاريخ يا جغرافيا علاقه مند مي کند.

* برنامه هاي آموزشي به کودکان کمک ميکند تا مهارت هايي را تمرين کنند.

* وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات فراغت آنان است.

* باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.

* کودک بدون کثيف کردن لباس ها و اطراف مي تواند به راحتي نقاشي بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز نقاشي اش خوشش نيامد به رايانه مي گويد رنگ قرمز را انتخاب کن، رنگ قرمز رضايت او را فراهم نکرد، رنگ آبي و...

● اثرات منفی بازی های رایانه ایآسیب های جسمانی

* چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.

* مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.

* به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود و فرد، مبتلا به آرتروز می‌شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

* پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

* ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

* هیجان همیشگی هنگام بازی، بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته وپی‌آمدهای منفی بردستگاه گردش خون و گوارش می‌گذارد، هم‌چنین این هیجان های دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می‌اندازد.

به گفته پزشکان: دليل عمده ناراحتي صرع، مربوط به کساني مي‌شود که نسبت به نور حساسيت دارند و تحمل چشمک هاي پي‌ در‌ پي نور در بازي هاي رايانه اي براي آنان دشوار است.

آسيب هاي رواني- تربيتي

تقويت حس پرخاشگري

مهمترين مشخصه بازي هاي رايانه اي حالت جنگي اکثر آنهاست و اين که فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعدي بازي با نيروهاي به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنين بازي هايي کودک را پرخاشگر و ستيزه جو بار مي آورد.

"خشونت" مهمترين محرکه اي است که در طراحي جديدترين و جذاب ترين بازي هاي کامپيوتري به حد افراط از آن استفاده مي شود، برخي از چهره هاي معروف هاليوود که درفرهنگ ما انسان هاي ضد ارزش و غيراخلاقي هستند، در اين بازي ها به صورت قهرمان هاي شکست ناپذير جلوه نمايي مي کنند.

انزوا طلبي

کودکاني که به طور مداوم با اين بازي ها درگيرند درون گرا مي شوند. در جامعه،منزوي و در برقراري ارتباط اجتماعي با ديگران ناتوان مي گردند. روحيه انزواطلبي باعث مي شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که اين خود سرآغازي براي بروز ناهنجاري هاي ديگر است.مادري مي گويد: فرزندم به بازي هاي رايانه اي معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلويزيون مي رساند و از دنياي بيرون به کلي بي خبر است،حتي متوجه رفت و آمد ميهمانان نمي شود و هميشه بعد از دست کشيدن از اين برنامه باسردرد و کسالت مواجه مي شود.

تصور بيشتر خانواده ها اين است که در بازي هاي رايانه اي فرد در بازي مداخله فکري مداوم دارد. اما اين مداخله، فکري نيست بلکه اين بازيها سلول هاي مغزي را گول مي زنند و از نظر حرکتي نيز فقط چند انگشت کودک را حرکت مي دهند

تنبل شدن ذهن

در اين بازي ها به دليل اين که کودک و نوجوان با ساختني ها و برنامه هاي ديگران به بازي مي پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پيدا مي کند اعتماد به نفس او دربرابر ساختني ها و پيشرفت ديگران متزلزل مي شود.

ما هر چه در اينمسير حرکت کنيم و بازي ها را گسترش دهيم، انسان هايي را تحويل جامعه خواهيم داد که سرخورده، افسرده، غيرمتحرک و غيرسازنده هستند و خود اتکايي آنها بسيار کم خواهد بودو ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالي که براي جامعه، نياز به انسان هايي خلاق، مبتکر و متفکر داريم.

تاثير منفي در روابط خانوادگي

با توجه به اين که زندگي در کشور ما نيز به طرف ماشيني شدن پيش مي رود و در بعضي خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و يا بعضي از مردان بيش از يک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفي و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زيادي از اين وضع و وجود تلويزيون به عنوان جعبه جادويي که باعث سرد شدن روابط خانوادگي شده ناراضي هستند وحالا نيز جعبه جادويي ديگري يا جاذبه سحرآميزتري به نام رايانه اضافه بر اين وضعيت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

افت تحصيلي

به دليل جاذبه مسحور کننده اي که اين بازي ها دارد، بچه ها وقت و انرژي زيادي راصرف بازي با آن مي کنند، حتي بعضي از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بيدار مي شوندتا قبل از مدرسه کمي بازي مي کنند و وقت هاي تلف شده را هم بدين صورت جبران کنند. يکي از والدين اظهار مي دارد که در سال گذشته پسرم بهترين نمرات را داشته اما ازوقتي که رايانه برايش خريده ايم روزي 2 الي 3 ساعت وقت خود را صرف درس مي کند و ازلحاظ تحصيلي افت پيدا کرده است.

افت اخلاقي

اشاعه فرهنگ برهنگي و ترويج ضد اخلاقي ، از آفت هاي ديگر بازي هاي رايانه اياست. نبردهاي تن به تن دختران نيمه‌عريان، رقص و موسيقي غربي و ... در اين گونه بازي ‌ها تبليغ شده است و متأسفانه بي‌هيچ‌گو نه دشواري، در فر وشگاه‌ها به معرض فروش گذاشته مي‌شود.

برخي از برنامه هاي رايانه اي ، با بازي هاي ساده آغاز شروع شده و به تصاويرمستهجن ختم مي‌شوند؛ در برخي از اين بازي ‌ها، جايزه پيروزي، ظاهر شدن عکس‌ هاي مستهجن بر روي صفحه رايانه شماست.

بي‌ترديد در ساخت و توليد اين بازي ها، دست سازمان هاي جاسوسي سيا، موساد و... در کار است و مي‌خواهند ذهن و روان کودکان ما را مسموم کنند.