خیلی از ما عقیده داریم با قرار دادن کودک در رابطه با موضوع ترسناک برای کودک، باعث از بین رفتن ترس کودک میشویم اما در حقیقت این کار منجر به ازبین رفتن اعتماد کودک می شود.
یکی از اشتباهات در رابطه با ترس کودکان نفی ترس کودکان است.استفاده از جملاتی مانند اینکه ترس نداره ،بزرگ شدی، باز لوس شدی و ....به کودک این پیام را می دهد که هیچ کس او را درک نمی کند وهیچ کس را ندارد و این موضوع باعث می شود اضطراب کودکان نیز بیشتر شود.
کودکان با ۳ ترس طبیعی به دنیا می آیند:
- ترس از هر پدیده جدید و تازه
- ترس از صدای بلند
- ترس از خالی شدن ناگهانی زیر پا و سپس ترس از بلندی
انسان بین ۲تا۵سالگی ترس از حیوانات کوچک و تاریکی را تجربه می کند . ۶تا۹سالگی ترس از حوادث طبیعی مثل طوفان و رعد و برق و حتی در بعضی کودکان باران و برف.۹تا۱۲ سالگی ترس از بیماری و مرگ .
به طور کلی کودکان و نوجوانان در مسیر تکامل خود این ترسها را تجربه می کنند که شدت و ضعف آن در کودکان متفاوت است.کودکان تا ۷سالگی بسیار تخیلاتی هستند و فرق بین تخیل و واقعیت را نمی دانند.بنابراین دیدن کارتون یا شنیدن داستان میتواند باعث ترس در کودکان شود.بازی های کامپیوتری یکی از دلایل اصلی ترس در کودکان است.همچنین در تعدادی از کودکان که ترس زیادی دارند زمینه ارثی وسواس و اضطراب دیده شده است .ترساندن و تهدید کردن کودک از فردخاصی، از لولو، خداوند ، پلیس و .....میتواند اثرات غیر قابل جبرانی به جا گذارد.
کودک شما از کی ترسو شد؟
بچه ها ممکن است به دلیل تفاوت های شخصیتی و ارثی بعضی بی باک تر و بعضی دیگر محافظه کارتر به دنیا بیایند اما هیچ کدام ترسو زاییده نمی شوند. پس اولین کاری که در کمک به کودک برای غلبه بر ترسش باید انجام دهید، توجه به علت یا نقطه آغاز ترس های او است. برای مثال به چند مورد از این علت ها اشاره می کنیم:
1. از وقتی سرکار رفتم. ترس نشانه عدم احساس امنیت است. یکی از دلایل ترس در کودکان این است که به دلایل مختلف از احساس امنیتی که قبلاً داشته اند یا انتظار دارند که داشته باشند محروم می شوند. مثلاً وقتی که کودک به دلیل شاغل بودن مادر مجبور می شود ساعاتی را در جایی به جز خانه بگذراند که احساس امنیت خانه را به او نمی دهد.
2. از وقتی پیش دبستانی رفت. ترس از جدایی از والدین یکی از ترس های مهم در بعضی از کودکان است که در موقعیت هایی که مستلزم جدا شدن از آنها به خصوص مادر است بروز می کند.
3. از وقتی به این خانه آمدیم. تغییرات هم می توانند باعث ترس در کودکان شوند. مثلاً رفتن به خانه جدید که کودک هنوز با جاهای مختلف آن آشنایی ندارد می تواند موجب ترس در او بشود.
4. از وقتی فیلم هیولا را دید. یکی از دلایل مهم شکل گیری ترس در کودکان، تجربه غیر مستقیم ترس است برای مثال وقتی که او چیزی ترسناک را در فیلم ببیند یا متوجه ترس خود شما از پدیده ای بشود شروع می کند به ترسیدن.
5. از وقتی تصادف کردیم. بعضی از ترس ها هم به دلیل تجربیات واقعی به وجود می آیند مثل تصادف کردن، گم شدن، آُسیب دیدن و همینطور گفته های افراد مورد اعتماد درباره ترسناک بودن دکتر، آمپول و ...
ریشه های ترس کودکان
برخی از مهم‌ترین علل اساسی ایجاد ترس در کودکان از این قرارند:
پرورش نیافتن کافی قدرت درک کودک در مورد ارتباط زمان و مکان، علت و معلول
گاهی والدین می‌توانند الگوهای ویژه‌ای از ترس را به کودکان خود آموزش و انتقال دهند (والدین ترسو، کودک ترسو).
تهدید کردن کودک برای برقراری نظم و انضباط در خانه نیز ممکن است باعث ترس کودک از مراکز بهداشتی و فرآیند درمان شود. مثلا به کودک گفته شود: «باید قرصت را بخوری و گرنه می‌میری» یا «اگر غذا نخوری، می‌گم دکتر آمپولت بزنه».
انتظارات و توقعات افراطی و نامتناسب والدین از کودک
گاهی تجربه‌ها و خاطرات ناگوار و وحشتناک کودک باعث ایجاد ترس در او می‌شود.
ویژگی‌های شخصیتی خود کودک، عوامل زیستی، سرشتی و آمادگی‌های فطری اولیه و داشتن بدنی آسیب‌پذیر و نحیف
علایم ترس کودکان
ترس دائمی کودک به هر علتی که باشد، اثر نامطلوب و مضری بر جسم و روان او می‌گذارد و کودک را از زندگی طبیعی و شاد محروم می‌کند. کودکان ترسو غالبا گوشه‌گیر، خجول، فاقد قدرت تصمیم‌گیری و وابسته به سایرین هستند طوری که نه‌تنها قادر به حل مشکلات زمان حال نیستند، بلکه در آینده نیز از احراز پست‌های حساس شغلی، ترس دارند. برخی از مهم‌ترین علایم ترس کودکان از این قرارند:
1. فرار از موقعیت ترس‌آور 2. کمک خواستن 3. جیغ کشیدن 4. چنگ زدن بدن 5. خشک شدن دهان 6. لرزش اندام 7. پریدن رنگ صورت 8. تنگی‌نفس و گرفتگی صدا 9. افزایش ضربان قلب 10. عرق کردن 11. احساس خستگی شدید 12. از دست دادن کنترل ادرار 13. تضعیف قدرت اندیشه و تصمیم‌گیری 14. لکنت زبان 15. نگاه‌های غیرطبیعی
روش های پیشگیری از ترس کودکان
در این روش، اصل بر این است که قبل از آنکه کودک در موقعیت ترسناک قرار بگیرد، او را آگاه کنیم:
1. اگر احتمال می‌دهید که کودک از رعد و برق می‌ترسد، در یک روز طوفانی به او لباس بپوشانید و او را به حیاط یا بالکن ببرید و بگویید: اگر آسمان برق زد، بعد صدای بلندی خواهی شنید و ترسی هم ندارد.
2. اگر کودک قرار است در بیمارستان بستری شود و می‌ترسد، حتما از قبل به او بگویید و برای این جدایی آماده‌اش کنید تا یکباره با این موقعیت مواجه و دچار ترس نشود.
3. ترس فرزندانمان از بیماری و مرگ نیز نباید باعث شود که واقعیت‌ها را از آنها مخفی کنیم. باید به سوالات کودک مطابق با سطح درک و بر پایه اعتقادات مذهبی پاسخ داده شود. با کودکتان درباره بیماری صحبت کنید و مطابق با سن و شخصیتش تا حدی او را در جریان بگذارید و اجازه بدهید احساساتش را بیان کند.
4. وقتی کودک از بیماری یا مرگ شخصی خبردار می‌شود، احساسات زیادی بروز خواهد داد، ممکن است احساس انکار، ناراحتی، ناامیدی، تقصیر یا ترس داشته باشد. به‌ویژه ممکن است بترسد که مبادا چنین اتفاقی برای خودش یا کسانی که دوستشان دارد، بیفتد. بگذارید درباره احساساتش با شما گفت‌وگو کند. شما نیز به جای انکار احساساتش، به او اطمینان دهید و حمایتش کنید.
5. درباره اینکه کودک را به مراسم تشییع جنازه یا تدفین ببرید، خودتان براساس سن و شخصیت کودک و موقعیت او تصمیم بگیرید. بسیاری از روان‌شناسان بر این باورند که حضور در مراسم تدفین برای کودکان زیر 5 تا 6 سال و همینطور برای کودکان بزرگ‌تری که حساس هستند، مناسب نیست.
6. اگر کودک تمایل دارد در مراسم ختم یا تشییع شرکت نکند، به خواست او احترام بگذارید و ناراحت نشوید. اما برنامه‌های مراسم را برای کودک تشریح کنید. درباره برنامه‌هایی که در قبرستان، مجلس ختم و در نهایت در خانه متوفی انجام می‌شود، از پیش به کودکتان توضیح دهید و بگویید مردم در این مراسم چگونه عمل می‌کنند و او با چه صحنه‌هایی روبرو خواهد شد
دیدگاه خود را بنویسید