روزی خواهد آمد که نوزادتان سرانجام به سنی میرسد که میتواند موهای خواهر یا برادر کوچکترش را بکشد یا لیوانهایتان را زمین بیندازد، اما قادر نیست معنی کلمه «نه» را بفهمد. تاکتیکهایی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد برای برقراری قوانین، به حداقل رساندن هرجومرجهای خانه، و تعیین حد و مرز برای نوزادان کمککنندهاند.
زمانی که کودک برای عملی شدن خواسته خود آشوب بر پا می کند، ممکن است ساده ترین راه، تسلیم شدن در برابر خواست او باشد. البته این راه حل مناسبی نیست. وقتی که در یک فروشگاه شلوغ به بچه نه می گوییم و او عصبانی می شود، نباید جلوی دیگران خجالت بکشیم و شاید لازم باشد، نگاه های سرزنش کننده آن ها را تحمل کنیم. گرچه ممکن است خود نیز چنین مساله ای را تجربه کرده باشید، بنابراین ساده ترین کار را انجام می دهیم، کیف پول را باز می کنیم و گاهی ممکن است قسم بخوریم که در منزل حسابت را می رسم! باید به خاطر داشته باشیم، انجام شدن فوری کار ها برای بچه ها همه چیز است. بچه ها در این جا و در زمان حال زندگی می کنند. بچه چهار ساله ای که در مغازه به هدفش رسیده است، توان درک این را ندارد که چرا دوباره اجازه چنین کاری را به او نمی دهید. وقتی توضیح شما به عنوان یک بالغ باید این گونه باشد: من اون اسباب بازی گران قیمت را برات خریدم، چون می خواستم زودتر برگردم خونه و در را برای تعمیر کار باز کنم و وقت جر و بحث نداشتم، ممکن است برای او مفهومی نداشته باشد. برداشت بچه چهار ساله شما این است: پس دفعه بعدی که اومدم فروشگاه، یک اسباب بازی دیگه می خرم. به عبارت دیگر، می داند که دفعه بعدی هم به مرادش می رسد، چون قدرت مقاومت و ایستادگی بیش تری نسبت به شما دارد. از کنترل کردن و نه گفتن هراس نداشته باشید. قبل از رفتن به فروشگاه اسباب بازی برای او حد و مرز مشخص کنید.
اولین گام در تعیین حد و مرز برای نوزادان:فریاد نزنید
اگر فرزندتان را در حال پاره کردن صفحات کتابهای کتابخانه ببینید، حتماً میل شدیدی به جیغ زدن در شما ایجاد میشود. اما از یاد نبرید که فریاد زدن فقط او را گیج میکند و میترساند. پس بهجای این کار، اسباببازی مناسبتری به دست کودک بدهید و کتاب را از صحنه حذف کنید. راه دیگر این است که کودک را در آغوش بگیرید، موزیک موردعلاقهاش را پخش کنید و باهم در اتاق برقصید.
حواس کودک را پرت کنید
حواس نوزادان بهراحتی پرت میشود. بنابراین، اگر میبینید فرزندتان سینهخیز بهسمت کنترل تلویزیون میرود، بهسادگی بلندش کنید و چیزی را نشانش دهید که به همان اندازه برایش جذاب باشد: اسباب بازی رنگارنگ، پازلی پارچهای، ظرفی پلاستیکی یا قاشقی چوبی یا حتی پاکتی مچالهشده. در این مورد، حتماً کودک را بغل کنید و برای پرت کردن حواسش با او حرف بزنید. او را نزدیک خود نگه دارید و بگویید: «بذار بریم ببینیم چه چیزای جالبی میتونیم توی کشو پیدا کنیم.»
قبل از تعیین حد و مرز برای نوزادان کنشهای او را درک کنید
گاهی اوقات، رفتارهای پرخاشگرانه کودک سرنخ بسیار خوبی از احساسات اوست. بهخصوص وقتی خسته است و باید بخوابد یا وقتی بهاندازه کافی غذا خورده است. بنابراین، اگر فرزندتان لوبیاها را روی زمین پخش میکند، شاید در حال آزمایش قانون گالیله است تا ببیند وقتی اشیا از ارتفاع به زمین میافتند چه میشود. یا شاید هم بهسادگی میخواهد به شما بفهماند که دیگر گرسنه نیست. بنابراین، غذا را بردارید و چیزی را به دست کودک بدهید که، طی آزمایش جاذبه، کثیفی کمتری ایجاد کند، مثلاً دستمالی پارچهای یا لیوانی پلاستیکی. همچنین در نظر داشته باشید که همیشه این امکان وجود دارد که بعداً مقدار بیشتری غذا به کودک بدهید.
کلمه «نه» را با وسواس و عاقلانه به کار ببرید
حتی اگر کودکتان معنای کلمات را بهخوبی درک نکند، اما قطعاً میتواند لحن یا صدایتان را هنگام حرف زدن بفهمد. لذا «نه»ای تند و تیز حتماً ابزار قدرتمندی برای شما خواهد بود. بااینحال، اگر هر زمان که کودک کار ناراحتکنندهای انجام داد از کلمه «نه!» استفاده کنید، این واژه بهتدریج اثربخشیاش را از دست میدهد. بنابراین، بهتر است نه گفتن را برای زمانهایی نگه دارید که کودک واقعاً در خطر است. مثل زمانی که به اجاق گاز روشن نزدیک میشود یا میخواهد از کمد یا قفسه بالا برود. در این حالت، بهسرعت کودک را بلند و از موقعیت دور کنید و جدیترین اخم خود را روی صورت بنشانید. توجه داشته باشید که نوزادان بهشدت روی حالتهای چهره متمرکز میشوند و این نخستین درس آنها برای درک افراد است. بااینحال، از کودک انتظار نداشته باشید درسی را که به او میدهید به خاطر بسپرد. درواقع نباید تا مدت زیادی چشم از روی کودکتان بردارید.
رفتارهای خوب را مدل سازی کنید
اعمال شما با صدای بسیار رساتری نسبت به کلماتتان به گوش کودک میرسند. بهخصوص اگر فرزندتان کوچکتر از آن باشد که حرفهایتان را درک کند. بنابراین، بهجای آنکه مدام به کودک بگویید «این کار رو نکن»، به او نشان دهید که چه کاری میتواند انجام دهد. برای مثال، اگر او دم حیوان خانگیتان را میکشد، دستش را بگیرید و بهآرامی حیوان را نوازش کنید. میتوانید این عمل خود را با این جمله تکمیل کنید: «اینجوری با مکس بازی میکنیم.»
به خودتان و کودک استراحت دهید
اگر والدگری نوزاد را تجربه کرده باشید، حتماً میدانید که مهم نیست چند بار به خودتان بگویید: «اون فقط یه بچهست.» همچنان زمانهایی وجود دارند که کارها و شیطنتهای او شما را تا مرز دیوانگی خواهند برد. در این مورد، نکته مهم این است که پیش از آنکه آنقدر خسته و پریشان شوید که خشمتان را سر کودک خالی کنید، جلوی خودتان را بگیرید (در آمریکا، بین ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ کودک به دلیل تکان داده شدن شدید، آسیب میبینند یا کشته میشوند!). وقتی بسیار عصبانی هستید، چشمهایتان را ببندید، چند نفس عمیق بکشید و ساکت بنشینید تا وقتی آرام شوید. سپس اگر این امکان برای شما وجود دارد، با دوست یا عضوی از خانواده تماس بگیرید تا مدت کوتاهی از فرزندتان نگهداری کنند. اگر این امکان را ندارید، کودک را ده دقیقهای در گهواره بگذارید و چند اسباببازی در دسترسش قرار دهید.
دلیل استفاده از چارچوب و حد و مرز برای کودکان
- تعیین حدود، به شما فرصت می دهد محدودیت هایتان را بیان کنید، شرایط موجود را برای فرزندتان شرح دهید و او را از وجود یا عدم وجود امتیازات خاصی که مدنظرش هستند مطلع نمایید.
- از بروز تعارض و درگیری جلوگیری کرده، جو برنده – برنده را ایجاد می کند و کمک می کند ضمن توجه به خودتان و نیازهایتان به نیازها و علایق فرزندتان هم احترام بگذارید.
- باعث می شود محیط خانوادگی برنده – برنده داشته باشید. حد و مرزها روی نتایج مثبت و مطلوب ناشی از همکاری تاکید دارند.
- چارچوب ها باعث به حداقل رساندن استرس و کشمکش بر سر قدرت می شود (دستور دادن و تحکم عموماً روی نتایج منفی و تنبیه ناشی از مطیع نبودن تاکید دارند و رابطۀ برنده – بازنده ایجاد می کنند).
- باعث ایجاد توجه و احترام متقابل می شوند.
- چارچوب ها به ترس فرزندتان از عکس العمل شما (مثل عصبانیت یا عدم تایید) متکی نیستند.
فواید تعیین حد و حدود
- نظم و انضباط تعیین حد و حدود یک راه بسیار مناسب برای آموزش مهارت نظم و انضباط می باشد فرزندان دوست دارند جایگاهی را که ایستاده اند بدانند. هدف نهایی این است که کودک امور روزانه از جمله انجام تکالیف و سایر رفتارهای سالم را بدون یادآوری انجام دهد.
- احساس امنیت شناخت حد و مرز موجب می شود که احساس امنیت کند. محدودیت در مورد آنچه که مجاز به انجام یا جایی که او اجازه رفتن دارد و زمان تعیین شده، چیزهایی در مورد ایمنی به کودک می آموزد. محدودیت ها باید در طول زمان و با بزرگ تر شدن فرزندتان تغییر کنند. حد و مرزها کودک را از آسیب های جسمی و احساسی در امان نگه می دارد. اگر فرزندتان قادر به رسیدگی به محدودیت های شما است نشان دهنده مسئولیت پذیری او است و به این معنا است که کودک آماده داشتن مسئولیت های بیشتر است.
- سلامت محدودیت هایی که در مورد تغذیه کودک وضع می کنید، می تواند او را سالم نگه دارد. اگر محدودیت عادات صحیح غذایی نباشد، ممکن است فرزندتان ترجیح دهد تمام روز را هله هوله بخورد. تعیین حدود در مورد رعایت بهداشت نیز می تواند در سلامت کودک تاثیر گذار باشد.
- خویش کنترلی حد و مرزها به کودک، خویش کنترلی می آموزد. قوانین به کودک می آموزد که چگونه باید از خود مراقبت کند و کودک می تواند همه چیز را در کنترل خود در آورد. کودک می آموزد به افراد دیگر و دارایی های دیگران و خود احترام بگذارد.
دیدگاه خود را بنویسید