تقویت ذهن کودکان تا پیش از ۵ سالگی اهمیت زیادی دارد. به‌گفته‌ی کارشناسان ۹۰ درصد مهارت‌های ذهنی تا ۵ سالگی شکل می‌گیرد. در حقیقت این دوره‌ی سنی بهترین زمان برای تقویت ذهن کودک، انجام فعالیت‌های ساده و لذت بخشی است که به رشد مهارت‌های ذهنی و جسمی کودک ، افزایش دقت و تقویت هوش کودک کمک می‌کند. در این مطلب به معرفی چند بازی فکری کودکان می‌پردازیم.
چگونه توجه و تمرکز کودکان را افزایش دهیم؟
برای کار روی توجه و تمرکز کودکان، اولین قدم جلب توجه آنهاست. برای این کار باید روش هایی را به کار بگیریم که برای کودک جذاب و بازی گونه باشد. در این صورت توانمندی های کودک در زمینه توجه به نحوی گسترش می یابد که در طول زندگی برای وی مفید خواهد بود. سعی ما بر این است که به کودکان مهارت هایی را آموزش دهیم تا هر دو نوع توجه را داشته باشند. در شیرخوارگی که مغز در حال رشد است، باید روی توجه کلی کار کرد. افزایش تجربه ها و انجام بازی هایی که مهارت توجه را افزایش می دهند، در این میان بسیار کمک کننده است.
در سنین بالاتر یعنی پیش دبستانی یا دبستان، می توان از بازی هایی استفاده کرد که کودک را وارد جزییات زندگی می کند و به عبارتی تمرکز وی را افزایش می دهد. هر چه توجه در یک کودک افزایش یابد، در آینده میزان تمرکز او بالاتر خواهد رفت. مثلا اگر در سن پایین با کودکی در مورد گل وحشی صحبت کنیم، در بزرگسالی وقتی وارد یک باغ گل می شود، توجهش بیشتر به گل های وحشی خواهد بود و روی آنها تمرکز می کند. نکته ای که لازم است مورد توجه قرار گیرد، تازگی و نوظهوری مطالبی است که به کودک آموزش داده می شود. اگر مطلبی تازگی داشته باشد، باعث برانگیختگی و افزایش دقت هنگام یادگیری می شود. وقتی مطلبی تازگی ندارد، کودک حس خستگی و خواب آلودگی پیدا می کند. در مدرسه برای آنکه توجه دانش آموزان را جلب کنیم، باید مطالب نوظهور باشند. بچه ها به همین دلیل به کارهای گروهی و متواتر علاقه نشان می دهند.
نوع اول بازی فکری کودکان: بازی‌های تک به تک
در این بازی‌ها تنها شما، یک دوست هم‌سال یا یک شیء جذاب برای کودک نوپایتان کافی است.
۱. بازی‌های سازه‌ای
بازی سازه‌ای نوعی بازی فکری کودکان در خانه و مهدکودک است. این بازی‌ها سابقه‌ی طولانی دارند و باوجود تغییراتی در طول سالیان، هنوز هم طرفدار دارند. تنها به چند قطعه در رنگ‌ها و شکل‌های مختلف نیاز دارید؛ باقی را به خلاقیت کودک خود بسپارید. تشخیص رنگ‌ها و شکل‌ها، خلاقیت و تقویت ذهن، همگی به پیشرفت کودک کمک می‌کنند.
۲. پازل‌ها
پازل مانند خوراکی است که مزه‌ها و مواد مغذی متنوع بسیاری را یک‌جا در خود دارد. کودک را باید در سن پایین با این بازی سرگرم کنید، زیرا بچه‌های بزرگ‌تر بازی‌های هیجان‌انگیزتر را ترجیح می‌دهند.
3-بازی فکری پیدا کردن گنج
بچه‌ها بازی فکری پیدا کردن گنج از روی نشانه‌ها و نقشه را بسیار دوست دارند. کاوش و حل معما برای رسیدن به هدف در این بازی موجب افزایش خلاقیت کودک و پرورش هوش فضایی او می‌شود. مهم نیست که گنج مورد نظر چه باشد. شما از یک لباس یا کتاب می‌توانید به عنوان گنج پنهان شده استفاده کنید.
4- کشف کلمه‌ها
با استفاده از کارت، نشان‌ها یا قطعات دارای حروف الفبا، کلمه‌های مختلفی بسازید. سپس از کودک‌تان بخواهید کلمه متناظر را از میان کارت‌ها پیدا کند. برای مثال با حروف الفبا کلمه «پرنده» را بسازید، سپس کودک را تشویق کنید، عکس پرنده را از میان کارت‌های اطرافش پیدا کند. این بازی به یادگیری حروف الفبا، تقویت حافظه و توانایی کلمه‌سازی کمک می‌کند.
5-پیدا‌کردن چیزها
کافی است کارت‌هایی عکس‌دار داشته باشید که با وسایل محیط اطراف کودک تطابق داشته باشند؛ فرقی هم نمی‌کند در خانه، پارک یا مدرسه باشید. به کودک‌تان عکس توپ را نشان بدهید و از او بخواهید آن را پیدا کند. با این بازی تلفظ را به کودک یاد می‌دهید، توانایی شناخت اشیا و نیز توانایی‌های ادراکی او را نیز تقویت می‌کنید.
نوع دوم بازی فکری کودکان: بازی‌های گروهی
بازی‌های تک به تک برای تقویت رابطه کودک و والد مهم هستند، اما هم‌زمان باید مهارت‌های اجتماعی کودک هم بهبود یابند. بازی‌های گروهی علاوه بر تقویت مهارت‌های اجتماعی به کودکان، اشتراک‌گذاری، هم ذات‌پنداری و مهارت های ارتباطی را می‌آموزد. این آغاز شکل‌گیری اعتماد به نفس است.
برخی از بازی‌هایی که معرفی می‌کنیم، محدودیت سنی ندارند. پس سعی کنید همه‌ی اعضای خانواده را به شرکت در آنها تشویق کنید.
1- بازی‌های تخته‌ای
مار‌وپله، منچ، تخته‌نرد یا شطرنج از بهترین بازی‌های تخته‌ای هستند. این بازی‌ها شکیبایی را به کودک می‌آموزد؛ او باید منتظر بماند تا نوبتش شود. این ویژگی در اجتماع به کارتان می‌آید؛ مثل هنگامی که در رستورانی شلوغ سفارش پیتزا می‌دهید.
2-قایم‌موشک
این بازی قدیمی مانند اسمش مزیت‌های پنهان بسیاری دارد. یک نفر قایم می‌شود و دیگران باید او را پیدا کنند. هرچه تعداد افراد بیشتر، بهتر. در کنار فعالیت فیزیکی، این بازی باعث می‌شود کودک به مکان‌هایی که می‌تواند در آنها قایم شود یا آدم‌ها را آنجا پیدا کند، فکر کند. همچنین در سن پایین به تقویت مهارت حل مسئله و ارزیابی و شناسایی اشیا کمک می‌کند.
3-ورزش
با ورزش دامنه‌ی گسترده‌ای از مهارت‌ها از شکیبایی تا مهارت‌های اجتماعی و حرکتی تقویت می‌شوند. ورزش همچنین یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت رابطه‌ی کودک با پدرو مادر است. ورزش‌های مختلفی مانند دو، پرش، طناب‌کشی و… را می‌توانید به‌شکل گروهی با بچه‌ها انجام دهید.
بازی‌های فکری چه تاثیری بر عملکرد و رشد ذهنی کودکان دارند؟
بازی های فکری؛ زمینه ساز رشد و تقویت ذهن کودکان و نوجوانان در دنیای امروز محققان ثابت کرده‌اند، استفاده از کامپیوتر، ماشین حساب، موبایل و… موجب کاهش فعالیت‌های ذهنی و عدم شکوفایی و پرورش استعدادها و خلاقیت افراد می‌شود. تمامی انسان‌ها (مخصوصا کودکان و نوجوانان) ذاتا خلاق هستند. البته به شرطی که بتوانند موقعیت‌های مناسب برای پرورش این استعداد برای خود فراهم آورند. بازی‌های فکری ویژگی‌ها و خصوصیات مثبت بسیاری دارند که سبب ایجاد مهارت‌های مختلف و البته کارآمد در کودک می‌شوند. این مهارت‌ها عبارتند از:
- رشد و تقویت قدرت تجزیه و تحلیل اطلاعات مختلف
- تقویت و درک سریع مطلب
- رشد آگاهی در زمینه‌های مختلف
- آشنایی و پرورش یادگیری به صورت مفهومی
- گسترش تفکر جانبی و انتقادی
- رشد و تقویت قدرت تخیل و خلاقیت
- افزایش قدرت جست‌وجو برای پیدا کردن راه حل صحیح مسئله
- تقویت مهارت تکلم و صحبت کردن با دیگران جهت ادای صحیح حروف و کلمات
دیدگاه خود را بنویسید