هر خانواده ای در ارتباط با فرزندان شیوه خاص تربیتی خود را دارد. کودکان براساس اینکه در سال های اولیه زندگی چگونه تربیت شوند و آموزش ببینند، سبک خاص رفتاری پیدا می کنند. این سبک رفتاری ، الگویی تقریبا ثابت و دایمی برای آنها به وجود می آورد و تعیین کننده نحوه ارتباطات و برخوردهای آنان نیز هست. یکی از سبک های غلط رفتاری کودکان، ناتوانی در ایجاد و برقراری رابطه سالم با همسالان است؛ یعنی کودکانی وجود دارند که راه های برقراری ارتباط سالم را نمی دانند. این گروه از کودکان گاه تحت عنوان «کودکان لوس» نامگذاری می شوند.
علت ناتوانی برقراری ارتباط
برای آموزش برقراری ارتباط اجتماعی به کودک، ابتدا باید بدانید چه مسائلی ممکن است این مهارت را دچار تضعیف کند. البته گفتنی‌ست که ناتوانی‌های گفتاری و زبانی و مشکلات روحی دیگری نیز می‌توانند بر ارتباط کودک تاثیر منفی بگذارند. اما در این مبحث ما بیشتر بر مشکلات رفتاری بین طرفین توجه خواهیم کرد.
شما مشکلات کودک را حل می‌کنید
بله؛ تعجب نکنید. بیشتر اوقات اینکه کودکان به مرور زمان توانایی ارتباط برقرار کردن را از دست می‌دهند، به همین دلیل است. ارتباط برقرار نکردن کودک از جایی آغاز می‌شود که دیگر نیازی به برقراری ارتباط نمی‌بیند. شما در بحث‌های دو نفره خود با ایده‌ی خود وارد گفت‌وگو می‌شوید، ایده‌هایی می‌دهید و موضوع را ساده می کنید و از او فقط تایید می‌خواهید. تاییدهایی که به مرور زمان با تکان دادن سر هم امکان‌پذیر خواهد بود. در واقع شما در اجرای یک گفت‌وگوی دو طرفه با فرزندتان مهارت ندارید. طرح سوال را بلد نیستید و مهم‌تر از آن نمی‌دانید که بخش مهمی از گفت‌وگو، کودک و افکار اوست. برای مثال «برات ماشین اسباب بازی بخرم؟» سوالی‌ست که کم‌تر از «برات چه اسباب‌بازی‌ای بخرم؟» کودک را تشویق به گفت‌وگو می‌کند.
بیشتر حرف می‌زنید و کم‌تر گوش می‌کنید
اینکه شما سن بیشتری دارید دلیل نمی‌شود بالای منبر بروید. شما باید یاد بگیرید در یک گفت‌وگوی دو سویه با کودک به خودتان به اندازه‌ای یکسان حق بدهید. شما سال‌های زیادی زندگی کرده‌اید، تجربیات بیشتری دارید، کلمات بیشتری بلدید و کاملاً بدیهی‌ست که بتوانید بهتر و بیشتر از کودک حرف بزنید.
قضاوت شدن، دلیل ارتباط برقرار نکردن کودک
اگر شما در انتخاب واکنش به حرف‌های کودک درست عمل نکنید، یا به طور دقیق‌تر بهتر است بگوییم اگر شما مدام کودک را قضاوت کنید، در واقع دارید او را کم کم به درون لاکش هدایت می‌کنید. ایجاد ترس در کودک و از بین بردن ذوق حرف زدن در او کار سختی نیست. کافی‌ست مدام از او و تصمیماتش انتقاد کنید، افکار خود را به آنها تحمیل کنید، از آنها بخواهید کارهایی را انجام دهند که شما فکر می‌کنید که درستند.
حواس‌پرتی شما، شروعی برای ارتباط برقرار نکردن کودک
آیا وقتی کودک با شما حرف می‌زند به او گوش می‌کنید؟ آیا به اون نگاه می‌کنید و حواستان کاملاً به حرف‌هایش جمع است؟ یا اینکه فکرتان جای دیگری‌ست و فقط سرتان را تکان می‌دهید؟
چرا فکر می‌کنید کودکان نمی‌فهمند که گاهی حرف‌هایشان را به دقت گوش نمی‌کنید؟ اگر کاری دارید یا نمی‌توانید تمرکز کنید به آنها بگویید، آنها درک خواهند کرد. این کار تاثیر بهتری از تکان دادن سر دارد. زمانی را برای حرف زدن با کودک و شنیدن حرف‌های او اختصاص دهید. به جای وقت گذراندن با تلفن همراه و تلویزیون، به کودک نشان دهید که چقدر برایتان مهم است و برای حرف‌هایش ارزش قائلید.
فشار به کودک برای حرف زدن
گاهی کودک دوست ندارد حرف بزند. این کاملاً طبیعی‌ست. ممکن است شما نیز گاهی دچار چنین احساسی باشید. کودک را تحت فشار قرار ندهید تا در حضور دیگران حتماً حرف بزند یا چیزهایی را که می‌خواهید بگوید.
این کارها بعد از مدتی در کودک احساس بدی نسبت به حرف زدن ایجاد خواهد کرد. حتی ممکن است بر ارتباط کودک با همسالان او نیز تاثیر بگذارد.
نقش تشویق و تنبیه در تربیت کودک
تشویق و تنبیه دو روش متفاوت تربیتی هستند و باید ویژگی هایی داشته باشند تا موثر واقع شوند. این دو روش چنانچه به موقع و با اصول درست انجام شوند، می توانند از لوس شدن کودکان جلوگیری کنند. معمولا کودکان لوس، والدین تسلیم شونده دارند. آنها در مقابل خواسته های کودک فورا تسلیم می شوند و هر آنچه او طلب کند، برایش فراهم می کنند. در خانواده ای که کودک لوس پرورش داده می شود، اثری از روش های تنبیهی مناسب دیده نمی شود.
چگونگی ارتباط کودکان با یکدیگر
کودکان در سنین پایین بیشتر علاقه دارند که در معرض دید باشند. این رفتار در ارتباط کودکان با همسالان خود نیز آشکار است.
درواقع زمانی که در جمع کودکان هم نوع خود هستند؛ علاقه دارند که مدام از آن ها حرفی به میان آورده شود و نظر همه را به خود جلب کنند.
به عنوان مثال زمانی ممکن است که از دور رفتارهای بچه ها برای ما عادی به نظر بیاید و از میزان احترام متقابل آن ها به یکدیگر حیرت کنیم؛ اما پس از مدتی مشاهده کنیم که این رابطه به دعوا و بروز خشم و عصبانیت طرفین ختم شده است.
به طوری که حتی چند دقیقه بدون جرو بحث کنار یکدیگر نمی مانند.
- ایجاد رابطه ای دوستانه
در ارتباط کودکان با همسالان خود لازم است که آن ها با یکدیگر رابطه ای دوستانه داشته باشند. به این معنا که در کارهای مختلف بدون آنکه هیچ گونه مشکلی پیش آید؛ با یکدیگر همراهی کنند.
- طرح موضوعی جذاب
در ابتدا لازم است که کودک شما بداند که برای برقراری ارتباط باید با طرح یک موضوع که برای طرفین جذاب باشد؛ بحث را شروع کند.
- گوش دادن به دوستان
علاوه بر این مسائل باید این توانایی را در خود تقویت کند که به صحبت های دیگران خوب گوش دهد. با این کار علاوه بر اهمیت به شخص مقابل، باعث دوام این دوستی ها خواهدشد.
دیدگاه خود را بنویسید