تعریف بازی فکری
بازی های فکری، چالش هایی هستند که انسان را برای حرکت در مسیر ناهموار و پر پیچ و خم زندگی آماده می کند.
وقتی کودک در زمان مناسب بتواند در این چالش ها قرار گرفته و خود آنها را حل کند، آمادگی روبرو شدن با مشکلات و مسائل مختلفی که در زندگی رخ می دهد، را دارد.
در واقع بازی‌ها و اسباب‌بازی‌های فکری همواره میتوانند سبب رشد و پرورش بخش‌های مختلف ذهن کودک شوند.
مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که با بازی‌های فکری سرگرم می‌شوند، هوش فضایی-تجسمی و هوش ریاضی و منطقی‌شان رشد یافته‌تر است. بازی‌های کودکانه تأثیر بسزایی در شکل‌گیری مهارت‌های محیطی افراد دارد و همین مهارت‌ها موجب موفقیت‌های افراد در زمینه‌های گوناگونی از جمله علوم و مهندسی است.
بازی های فکری موجب درگیر شدن ذهن فرد شده و او را وادار به فکر کردن می کند. به این ترتیب ذهن تقویت می شود و یک ورزش مغزی محسوب می گردد. پس از پاسخگویی به معما در مغز هورمون دوپامین ترشح شده و فرد احساس رضایت مندی بیشتری از خود دارد.
آگاهی والدین نسبت به اهمیت بازی فکری و تأثیر آن بر رشد روانی و فکری کودک امری ضروری است.
والدین عزیز باید دقت داشته باشند در انجام بازی فکری، رسیدن به هدف برای کودکان در اولویت نیست. بلکه اولویت، آشنایی با طول مسیر بازی و مواجه شدن با چالش های آن می باشد. توجه به طول مسیر بازی موجب سیناپ سازی در مغز بین نورون ها می شود و به این ترتیب کودک باهوش تری خواهیم داشت.
انواع بازی‌های فکری
بازی های فکری ؛ زمینه ساز رشد و تقویت ذهن کودکان و نوجوانان
هنگامی که شما والدین عزیز تصمیم می‌گیرید برای فرزند خود اسباب بازی یا بازی‌های مختلف فکری و آموزشی تهیه کنید چه نکاتی را مدنظر خواهید داشت ؟ آیا از دسته‌بندی بازی‌های فکری مطلع هستید ؟ آیا می‌دانید بازی مناسب فرزند شما چه خصوصیاتی باید داشته باشد ؟
یکی از نکات مهم در هنگام تهیه بازی‌های فکری توجه ویژه به سن هوشی کودک است . در واقع شما باید بدون در نظر گرفتن سن او بازی فکری را تهیه کنید .
بازی‌هایی که کودک را به جنب و جوش و حرکت وادار می‌کند :
یکی از نکات اصلی و مهم که باید در هنگام رشد کودک در نظر گرفته شود ، پرورش و تقویت مهارت‌های حسی و حرکتی اوست . به‌طور معمول این فعالیت‌ها از بدو تولد آغاز شده و تا ۱۸ ماهگی باعث رشد و تقویت عضلات مختلف کودک می‌شود . بازی‌هایی نظیر پرش‌های متوالی ، پرتاب حلقه‌های هوش ، انتخاب و چیدن اشکال مختلف از جمله بازی‌های حسی و حرکتی محسوب می‌شود .
بازی‌های مهیج دو بعدی و سه بعدی :
بازی‌های دوبعدی در سنین پایین نظیر ۲ سالگی قابل استفاده است . از جمله این بازی‌ها می‌توان به انواع مختلف پازل مانند پازل‌هایی با تکه‌های زیاد اشاره کرد . بازی‌های سه بعدی میتوانند قدرت تجسم و ایجاد حجم‌های گوناگون را در ذهن کودک پرورش دهند . این بازی‌ها از سن ۴ سالگی کودک قابل استفاده هستند . بازی‌هایی نظیر خانه‌سازی و ساخت اجسام مختلف به کمک وسایل کوچکتر جزء این بازی‌ها محسوب می‌شود .
بازی‌هایی که به تحلیل و دقت نیاز دارند :
این‌گونه بازی‌ها معمولا در جهت تقویت استقلال عمل کودک تولید می‌شود . معمولا برای انجام این بازی‌ها علاوه بر دقت و تمرکز فراوان ، داشتن قدرت تجزیه و تحلیل اتفاقات بازی نیز نیاز است .
بازی‌هایی که سرعت عمل را در کودک افزایش می‌دهند :
بعضی از بازی‌ها در عین حال که نیازمند دقت و تمرکز بالایی هستند ، سرعت عمل بالای فرد را نیز احتیاج دارند . این بازی‌ها میتوانند به صورت دو نفره یا گروهی انجام شوند . تأثیر مثبت این بازی‌ها سبب افزایش قدرت تصمیم‌گیری در کودکان می‌شود . مکعب روبیک از نمونه‌های بارز بازی‌هایی است که به سرعت عمل بالایی نیازمند است .
بازی‌هایی با ماهیت ادراک :
این دست بازی‌ها معمولا به صورت دو نفره یا گروهی انجام می‌شود . بازی‌های ادراکی می‌تواند هوش کلامی و همچنین قوه تخیل را در کودکان تقویت کند . از جمله این‌گونه بازی‌ها می‌توان به بازی‌های فکری داستانی که تخیل کودک را به جنب‌وجوش میاندازد، اشاره کرد.
بازی‌های استراتژیک و با حساسیت بالا :بازی‌هایی که استراتژیک هستند به طور کلی برای سنین بالای ۸ سال مورد استفاده قرار می‌گیرد . این بازی‌ها توانایی این را دارند تا همه بخش‌های مختلف ذهن کودک و نوجوان را در یک نقطه متمرکز کنند . انجام دادن چنین بازی‌هایی در رشد و تقویت هوش و حواس کودکان بسیار تأثیرگذار خواهد بود. از جمله این بازی‌ها می‌توان به شطرنج اشاره کرد .
یک بازی فکری خوب برای کودکان چه مشخصه‌هایی باید داشته باشد؟
الف) باید سرگرم کننده و لذت بخش باشد
ب) اهداف تعیین شده داشته باشد
ج) خودجوش و به صورت داوطلبانه باشد
د) مشارکت فعال کودکان را دربرگیرد
ه) عنصری از یک قصه یا افسانه را شامل شود
مزیت های اصلی بازی‌های فکری برای رشد فکری کودکان
بازی فکری کودکان باعث ایجاد فضای جذاب، لذت بخش و پر جنب و جوش برای پرورش ابتکار، روح خلاق و استادانه کودکان می‌شود. احساسات شاد کودک، عامل مهمی برای ایجاد روانشناسی رشد و سلامت است. بازی‌های فکری میتوانند خلق و خوی دلیرانه را در کودکان ایجاد کنند و به عنوان ابزار فعالی برای رشد ذهنی کودکان باشند. بازی‌های فکری مناسب کودکان به شکل گیری پاسخ سریع و توانایی داوری کودکان کمک می‌کنند. کودکان در بازی های فکری نیاز به ارائه پاسخ و قضاوت دارند در بازی های فکری مناسب این نوع پاسخ‌ها و قضاوت‌ها کاملا دراماتیک و پر جنب و جوش است. ناخودآگاهِ کودکان، توانایی ارائه پاسخ سریع را دارد که این بازی‌های فکری برای رشد ذهن کودکان بسیار مفید است.
بازی‌های فکری برای تقویت تخیل و قدرت تصویرسازی کودکان بسیار مفید هستند. بعضی از بازی‌های فکری بصری میتوانند تصورات کودکان را توسعه دهند که در آن بچه‌ها میتوانند چگونگی پیروز شدن یا چرایی باخت را تجسم کنند. بازی‌های فکری برای پرورش و علاقمند کردن کودکان به فعالیت‌های فیزیکی و فکری است که باعث الهام بخشی به آرزوهای آنها برای کسب دانش می‌شود.
کودکان بعد از بازی های فکری چه مهارت هایی بدست می آورند؟
- رشد و تقویت قدرت تجزیه و تحلیل اطلاعات مختلف
- تقویت و درک سریع مطلب
- رشد آگاهی در زمینه‌های مختلف
- آشنایی و پرورش یادگیری به صورت مفهومی
- گسترش تفکر جانبی و انتقادی
- رشد و تقویت قدرت تخیل و خلاقیت
- افزایش قدرت جست‌وجو برای پیدا کردن راه حل صحیح مسئله
- تقویت مهارت تکلم و صحبت کردن با دیگران جهت ادای صحیح حروف و کلمات
دیدگاه خود را بنویسید